Таленты ад роднай зямлi

Пошук персаналiй		Геаграфiчны пошук


Імя на беларускай мове:		Шпілеўскі Павел Міхайлавіч
Гады жыцця, месца нараджэння:		(31.10.1823, в. Шыпілавічы, Бабруйскі павет, Мінская губернія, Расійская імперыя (зараз Любанскі раён, Мінская вобласць) –17(29).10.1861, Санкт-Пецярбург).
Творчая накіраванасць, тэматычны жанр:		Этнограф, пісьменнік, публіцыст, літаратурна-мастацкі, тэатральны крытык, перакладчык.
Звесткі аб званнях, узнагародах:		Імем Паўла Шпілеўскага названа вуліца ў Мінску.

Дадатковая інфармацыя (націсніце для паказу/скрывання)

Імя на рускай мове:		Шпилевский Павел Михайлович
Псеўданімы:		П. Драўлянскі, П.М. Древлянский, Знаёмы чалавек, Б
Творчасць:		Галоўнае месца ў яго творчасці займала этнаграфія роднага краю. Першы этнаграфічны артыкул – "Белорусские поверья" – Шпілеўскі апублікаваў у літаратурным дадатку да "Журнала Министерства народного просвещения" пад псеўданімам П. Драўлянскі ў 1846 г., калі быў студэнтам духоўнай акадэміі. Этнаграфічныя даследаванні друкаваліся даволі часта ў пецярбургскіх і маскоўскіх часопісах і газетах. На працягу 1853-1856 гг. у часопісе "Пантеон" былі апублікаваны 15 артыкулаў пад агульнай назвай "Белоруссия в характеристических описаниях и фантастических поверьях", а ў часопісе "Современник" – нарысы "Путешествие по Полесью и Белорусскому краю", выдадзеныя затым асобнай кнігай. Працягам "Путешествия" з’явіліся шэсць "Западнорусских очерков", змешчаных у 1858 г. у часопісе "Иллюстрация", а таксама нарыс "Мозырщина", змешчаны ў 1859 г. у "Архиве исторических и практических сведений, относящихся до России". Прыхільна былі прыняты сучаснікамі этнаграфічныя працы П. Шпілеўскага "Исследования о вовколаках на основании белорусских поверий", "Белорусские пословицы" (1853 г.), "Очерки Жмуди" (1855 г.) і іншыя. У краязнаўчай кнізе "Путешествие по Полесью и Белорусскому краю" П. Шпілеўскі апісаў не толькі свае дарожныя ўражанні, але і прывёў гicтарычныя звесткі пра населеныя пункты. Недахоп архіўных звестак ён часта кампенсаваў запісам легенд, паданняў. Ён пісаў нарысы пра гарады і мястэчкі на дакументальнай аснове, часта даваў апісанні ці ўпамінанні пра мясцовыя замчышчы, валы, сляды далёкай гісторыі. У энтаграфічных працах Шпілеўскі прыводзіў многа цікавых звестак аб лексічных, фразеалагічных, фанетычных і граматычных асаблівасцях беларускай мовы, выказваў арыгінальныя, хоць і не заўсёды правільныя думкі аб яе паходжанні, гісторыі і межах тэрытарыяльнага распаўсюджання, спрабаваў высветліць этымалогію некаторых беларускіх слоў. Беларускай мове ён прысвяціў тры працы "Словарь белорусского наречия", "Краткую грамматику белорусского наречия" і "Заметки белорусца о белорусском языке", якія не публікаваліся і захоўваюцца ў рукапісным аддзеле Акадэміі навук у г. Санкт-Пецярбург. П. М. Шпілеўскі любіў Беларусь, захапляўся духоўнай культурай яе народа. Ён адным з першых заявіў аб самабытнасці беларускай мовы і пачаў вывучаць яе. Працы Шпілеўскага заслугоўваюць сур’ёзнай увагі як помнікі гісторыі беларускага мовазнаўства і этнаграфіі.
Спіс асобна выдадзеных кніг і зборнікаў:		"Описание посольства Льва Сапеги в Московию" (СПб., 1850) "Белорусские пословицы" (СПб., 1853) "Цыганенок"(СПб., 1855) "Дожинка, белорусский обычай. Сценическое представление" (СПб., 1857) "Археологические находки" (СПб., 1857) "Путешествие по Полесью и белорусскому краю"(Мінск, 1992)
Звесткі пра публікацыі ў зборніках, перыядычных выданнях:		Аўтар літаратурных артыкулаў Часопісы "Современник","Москвитянин","Пантеон", "Санкт-Петербургские ведомости","Иллюстрации", "Театральный и музыкальный вестник"
Крыніцы інфармацыі:		Археалогія Беларусі : энцыклапедыя : у 2 т. / галоўны рэдактар Т. У. Бялова. – Мінск, 2011. – Т. 2. С. 429–430. Асветнікі зямлі Беларускай : Х – пачатак ХХ ст. : энцыклапедычны даведнік / рэдактар Г. П. Пашкоў. – 2-е выданне. – Мінск, 2006. – С. 472–473. Асветніцкая дзейнасць П. М. Шпілеўскага // Асвета і педагагічная думка ў Беларусі. – Мінск, 1985. – С. 220. Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 17. – Мінск, 2003. – С. 459. Вашчанка, А. Краязнаўца Павел Шпілеўскі / Аляксандр Вашчанка // Полымя. – 2009. – № 12. – С. 186–187. Ермоленко, В. А. Шпилевский Павел Михайлович: (К 175-летию со дня рождения) // Весник БГУ. Сер.2. – 1998. – № 3. – С. 77. Кісялёў, Г. "…Я жыў з імі, я рос сярод іх…" / Г. Кісялёў // Полымя. – 1974. – № 3. – С. 12. Кузняева, С. Послесловие к публикации / С. Кузняева // Неман. – 1999. – № 9. – С. 247. Прыгодзіч, М. "Трэба пісаць так, як гаворыць народ / М. Прыгодзіч // Роднае слова. – 2003. – № 11. – С. 12. Прыгодзіч, М. Лексікаграфічныя вопыты Паўла Шпілеўскага / М. Прыгодзіч // Роднае слова. – 2010. – № 5. – С. 35–38. Республика Беларусь : энциклопедия. В.6-и т. Т.7. – Минск, 2008. – С. 615. Сто асоб беларускай гісторыі / Анатоль Мяснікоў. – Мінск, 2009. – С. 101-104. Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя. Т. 2. – Мінск, 2003. Яцкевіч, З. Павел Шпілеўскі / З. Яцкевіч // Вестник Могилёва. – 1993. – 8 апреля. – С. 6. Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Т. 5. – Мінск, 1987. Этнаграфія Беларусі : энцыклапедыя. – Мінск,1989. – С. 540-541.