Таленты ад роднай зямлi

Пошук персаналiй		Геаграфiчны пошук


Імя на беларускай мове:		Грабчыкаў Сямён Мітрафанавіч
Гады жыцця, месца нараджэння:		(13.05.1923, в. Логвіна, Горацкі раён, Магілёўская вобласць – 14.05.1994, пахаваны ў Мінску).
Творчая накіраванасць, тэматычны жанр:		Мовазнаўца.
Звесткі аб званнях, узнагародах:

Дадатковая інфармацыя (націсніце для паказу/скрывання)

Імя на рускай мове:		Грабчиков Степан Митрофанович
Псеўданімы:
Творчасць:		Грабчыкаў Сцяпан Мітрафанавіч – мовазнаўца. Нарадзіўся ў вёсцы Логвіна Горацкага раёна Магілёўскай вобласці. У 1941 г. закончыў сярэднюю школу на выдатна. У першыя дні Вялікай Айчыннай вайны быў прызваны ў рады Савецкай Арміі. Ваяваў на Варонежскім, Заходнім і 1-м Украінскім франтах. У час танкавай бітвы на Арлоўска-Курскай дузе быў паранены. У 1946 г. пасля дэмабілізацыі паступіў на філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, які закончыў у 1951 г. Працаваў выкладчыкам у Маладзечанскім настаўніцкім інстытуце, Полацкім педагагічным інстытуце, рэдактарам у выдавецтве "Народная асвета" навуковым супрацоўнікам у НДІ педагогікі, выкладчыкам у Беларускім дзяржаўным універсітэце. Галоўным аб’ектам навуковых даследаванняў была лексікаграфія. Падчас працы ў выдавецтве "Народная асвета" ён склаў "Слоўнік мовы В. І. Дуніна-Марцінкевіча", які ўключае ўсю лексіку мастацкіх твораў пісьменніка, напісаных на беларускай мове. На жаль, ён не быў выдадзены, але на яго аснове С. Грабчыкаў напісаў і ў 1968 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю па тэме "Слоўнік мовы В.І. Дуніна-Марцінкевіча і важнейшыя асаблівасці лексікі пісьменніка". У 1977 г. С. Грабчыкаў выдаў кнігу "Цяжкія выпадкі ўжывання блізкіх па гучанню слоў", якая фактычна з’яўляецца слоўнікам паронімаў беларускай мовы і складаецца з 718 артыкулаў. Рускай і беларускай аманіміі і параніміі ён прысвяціў працу "Межъязыковые омонимы и паронимы" (1980). Сцяпан Грабчыкаў – аўтар двух перакладных слоўнікаў "Русско-белорусский словарь"(1965) адрасаваных вучням і настаўнікам сярэдняй школы. Гэтым абумоўлены прынцып адбору для яго слоў і характар іх падачы. Такім самым па прызначэнні, аб’ёме, прынцыпах адбору слоў і характары іх падачы з’яўляецца складзены Сцяпанам Грабчыкавым "Беларуска-рускі слоўнік" (1970). Гэтыя слоўнікі вытрымалі шматразовыя перавыданні. Ён браў удзел у складанні "Арфаграфічнага слоўніка беларускай мовы для пачатковай школы" (1968), які таксама вытрымаў некалькі выданняў. Сцяпан Грабчыкаў вядомы і як складальнік зборнікаў мастацкіх і публіцыстычных твораў для школьнікаў, і як аўтар цікавых артыкулаў па гісторыі беларускай літаратурнай мовы, беларускай лексікаграфіі, культуры беларускай мовы. Ён унёс значны ўклад у беларускае мовазнаўства, асабліва ў беларускую лексікаграфію.
Спіс асобна выдадзеных кніг і зборнікаў:		"Вершы, аднаактовыя п’есы" (Мінск, 1961) / склад. "Слова аб роднай прыродзе" (Мінск, 1963) / склад. "Русско-белорусский словарь" (Минск, 1965) "Чырвоныя лісткі календара" (Мінск, 1966) / склад. "Арфаграфічны слоўнік" (Мінск, 1968) / склад. "Слоўнік мовы В.І. Дуніна-Марцінкевіча і важнейшыя асаблівасці лексікі пісьменніка" (Мінск, 1968) "Беларуска-рускі слоўнік" (Минск 1970) "Цяжкія выпадкі ўжывання блізкіх па гучанню слоў" (Мінск, 1977) "Межъязыковые омонимы и паронимы" (Минск, 1980) "Слоўнік паронімаў беларускай мовы" (Мінск, 1994)
Звесткі пра публікацыі ў зборніках, перыядычных выданнях:		Аўтар літаратурнна-крытычных артыкулаў
Крыніцы інфармацыі:		Веснік БДУ. Серыя 4. – 1994. – № 2. – С. 78. Веснік БДУ. Серыя 4. – 1996. – № 3. – С. 49–53. Мовазнаўцы Магілёўшчыны : бібліяграфічны паказальнік. – Магілёў, 1998. – С. 32–34. Роднае слова. – 1998. – № 5. – С. 81–84.