Таленты ад роднай зямлi

Пошук персаналiй		Геаграфiчны пошук


Імя на беларускай мове:		Янкоўскі Фёдар Міхайлавіч
Гады жыцця, месца нараджэння:		(21.09.1918, в. Клетнае, Глускі раён, Магілёўская вобласць – 13.11.1989).
Творчая накіраванасць, тэматычны жанр:		Пісьменнік, вучоны.
Звесткі аб званнях, узнагародах:		Доктар філалагічных навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі Беларусі, член Саюза беларускіх пісьменнікаў. Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны I ступені і Чырвонай Зоркі, медалямі.

Дадатковая інфармацыя (націсніце для паказу/скрывання)

Імя на рускай мове:		Янковский Федор Михайлович
Псеўданімы:
Творчасць:		Нарадзіўся ў в. Клетнае. Закончыў Рагачоўскі педагагічны тэхнікум (1936), Мінскі настаўніцкі інстытут (1939), Гродзенскі педагагічны інстытут (1948). Пасля заканчэння педтэхнікума працаваў настаўнікам Буцавіцкай школы Мінскага раёна. Удзельнік савецка-фінскай вайны 1939–1940 гг. У Вялікую Айчынную вайну – начальнік разведкі партызанскага атрада "Грозны" на Міншчыне. Быў цяжка паранены. Пасля вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў працаваў адказным сакратаром рэдакцыі глускай раённай газеты "Сацыялістычная вёска", настаўнікам у Глускай сярэдняй школе, выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Радашковіцкай сярэдняй школе, вучыўся ў аспірантуры. З 1953 г. працаваў выкладчыкам, у 1956–1982 гг. – загадчыкам кафедры беларускага мовазнаўства Мінскага педагагічнага інстытута імя А. М. Горкага (цяпер імя М. Танка). У кандыдацкай дысертацыі "Глускія гаворкі" (1954) дэталёва апісаў фанетычную і марфалагічную сістэму глускіх гаворак, растлумачыў узнікненне асобных дэалектычных рыс. Аўтар каля 300 навуковых прац, у т. л. "Беларускія прыказкі, прымаўкі, фразеалагізмы", "Дыялектычны слоўнік", "Крылатыя словы і афарызмы", "Пытанні культуры мовы", "Беларускае літаратурнае вымаўленне", "Гістарычная граматыка беларускай мовы" і інш. Выдаў кнігі навел, апавяданняў, літаратурных мініацюр "Абразкі", "Прыпыніся на часіну", "І за гарою пакланіся", "Радасць і боль", "Само слова гаворыць". Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны І ступені, Чырвонай Зоркі, "Знак пашаны", медалямі. Памёр у 1989 г.
Спіс асобна выдадзеных кніг і зборнікаў:		Асноўныя навуковыя працы: "Глусские разговоры" (1954) "Беларускія народныя прыказкі і прымаўкі" (1957) "Дыялектны слоўнік: Вып. 1—3" (1959—1970) "Крылатыя словы і афарызмы: З беларускіх літаратурных крыніц" (1960) "Пытанні культуры мовы" (1961) "Беларускія прыказкі, прымаўкі і фразеалагізмы" (1962) "Беларуская фразеалогія. Фразеалагізмы, іх значэнне, ужыванне" (1968) "Роднае слова" (1972) "Беларускія народныя параўнанні: кароткі слоўнік" (1973) "Беларускае літаратурнае вымаўленне" (1976) "Филологические исследования" (1976) "Беларуская фразеалогія" (1981) "И за горой поклонюсь" (1983) "Сучасная беларуская мова" (1984) "Само слова гаворыць: Філалагічныя эцюды, абразкі, артыкулы" (1986) "Гістарычная граматыка беларускай мовы" (1989) "Художественно-философская проза В.В. Розанова" (2008) Літаратурныя творы: "Абразкі" (1975) "Прыпыніся на часінку" (1979) "І за гарою пакланюся" (1982) "Радасць і боль" (1984) "З нялёгкіх дарог: Выбранае" (1988)
Звесткі пра публікацыі ў зборніках, перыядычных выданнях:		Аўтар літаратурна-крытычных артыкулаў
Крыніцы інфармацыі:		Буланда, В. Нястомны руплівец: сцэнарый вечарыны, прысвечанай жыццю і творчасці Федара Янкоўскага / Вера Буладна // Роднае слова. – 2008. – № 9. – С. 82- 89. Гаўрош, Н. А след ад вялікай душы застаецца на свеце доўга… : слова пра Фёдара Янкоўскага / Ніна Гаўрош, Ніна Нямковіч // Роднае слова. – 2013. – № 9. – С. 26-28. Гаўрош, Н. Чарадзей роднага слова : да 90-годдзя з дня нараджэння Федара Янкоўскага / Ніна Гаўрош, Ніна Нямковіч // Роднае слова. – 2008. – № 9. – С. 45-46. Гуліцкі, М. Штрыхі да партрэта настаўніка Фёдара Янкоўскага /М. Гуліцкі // Роднае слова. – 2013. – № 9. – С. 28-29. Лобань, Н. "Ты свяціла мне, полымя…" : Слова-вобраз полымя ў мастацкім радку Фёдара Янкоўскага /Н. Лобань //Роднае слова. – 1997. - №1. – С. 35-41. Новік, М. "Напіцца... з самой крыніцы" : вобраз маці-матулі ў мастацкай прозе Федара Янкоўскага / Марыя Новік// Роднае слова. – 2008. – № 9. – С. 52-56. Принцип камертона // Сандомирский Н. "Люди, время, жизнь...". – Глуск. – 1996. – С. 48. Сысой, Г. Тытан мовазнаўства : да 80-годдзя Ф. М. Янкоўскага // Радзіма – 1998. – 19 верасня. – С. 2. Фёдар Янкоўскі // Беларускія пісьменнікі (1917–1990). Даведнік. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1994. – С. 634–635. Янкоўскі Фёдар Міхайлавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя. Т. 11. – Мінск : Беларуская Савецкая энцыклапедыя, 1974. – С. 544. Янкоўскі Фёдар Міхайлавіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя : у 18 т. – Мінск : Бел.Эн. – 2004. – Т.18. - С.273. Янкоўскі Фёдар Міхайлавіч // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Глускага раёна. – Мінск, 1999. – С. 558–559. Янкоўскі Фёдар Міхайлавіч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5-ці т. Т. 5. С. – Мінск : Беларуская Савецкая энцыклапедыя, 1987 – С. 688. Яўдошына, Л. "…Найдаражэйшае з усяго мне – роднае слова родных людзей" : Пісьменніцкі дар Ф. Янкоўскага / Л. Яўдошына // Роднае слова. – 2003. - №7. – С. 6-9.